گرجستان یک کشور سرسبز با آب و هوای معتدل در همسایگی کشور ارمنستان است که با ایران فاصله چندانی ندارد. این کشور مانند همه ملیتها، از غذاهای خاص و محلی خود بهرهمند است که هر کدام تاریخچه و داستان خود را دارند. گرجستان با تنوع غذایی غنی و طعمهای منحصربهفرد خود شما را شگفتزده می کند! ظاهراً این کشور یکی از قدیمیترین و متنوعترین سنتهای آشپزی در جهان را دارد. غذاهای گرجستان سرشار از طعمهای بینظیر هستند و بعضی از آنها بسیار سنگیناند، اما واقعاً خوشمزه! اگر قصد دارید به گرجستان سفر کنید، حتماً این مقاله در مورد غذاهای گرجستان را بررسی کنید.
ویژگی غذاهای گرجستان
غذاهای ملی گرجستان یکی از جذابیتهای اصلی این کشور محسوب میشود. تنوع، لذت و اشتهاآوری این غذاها به حدی است که کمتر کسی میتواند نسبت به آنها بیتفاوت بماند. اگر رژیم خاصی دارید یا به غذاهای کم کالری گیاهی علاقهمندید، باید بدانید که در گرجستان با وسوسههای زیادی روبرو خواهید شد! یکی از ویژگیهای بارز غذاهای گرجی، تضاد طعمهای تند و داغ و فراوانی انواع غذاهای گوشتی است، تا جایی که تصور یک سفره گرجی بدون گوشت دشوار است. البته غذاهای گیاهی نیز در گرجستان پیدا می شود اما اغلب به عنوان پیش غذا سرو میشوند.
ببینید: تورهای گرجستان ۱۴۰۳
از دیگر ویژگیهای آشپزی گرجی، استفاده گسترده از گردو و سبزیجات تازه و خشک مانند گشنیز، ریحان، ترخون و مرزه است. گردو به سسها، سوپها، غذاهای گوشتی و حتی محصولات نانوایی اضافه میشود. به طور کلی، غذاهای ملی گرجستان به دو بخش شرقی و غربی تقسیم میشود. غرب گرجستان که تحت تأثیر آشپزی ترکیه است، غذاهای گوشتی بیشتر از مرغ و بوقلمون تهیه میشود و نانی به نام “mchadi” از ذرت همراه با پنیر محلی “سولوگونی” سرو میگردد. همچنین مردم محلی به عنوان میان وعدههای شیرین، چرچخلا و میوه را ترجیح میدهند. آشپزی شرق گرجستان تحت تأثیر فرهنگ ایرانی بوده و غذاهای گوشتی اغلب از گوشت گاو و بره تهیه میشود. در این منطقه نان از آرد گندم پخته شده و سبزیجات ترشی به عنوان میان وعده در کنار نوشیدنیهای الکلی قوی سرو میشوند. پنیرهای شور مانند “کوبیسکی” و “توشینسکی” نیز در این ناحیه شهرت دارند. در تفلیس، پایتخت گرجستان، سنتهای غذایی شرق و غرب با هم ترکیب شدهاند.
بخوانید: سفر به تفلیس – راهنمای جامع سفر به پایتخت گرجستان ۲۰۲۴
۱
خاچاپوری
خاچاپوری به عنوان «غذای ملی» گرجستان شناخته میشود. این غذا یک نان سنتی تخمیری به شکل قایق است که در وسط آن پنیر آب شده سولگانی پخته میشود. سپس با تکههای کره و یک تخممرغ که روی آن شکسته میشود، کامل میشود. خاچاپوری در سراسر گرجستان رایج است و در بیشتر نانواییها و رستورانهای کوچک یافت میشود. هر منطقه نسخه مخصوص خود را دارد که ممکن است با سبزیجات یا انواع گوشت متفاوت تهیه شود؛ پس بهتر است همه آنها را امتحان کنید! این نان خوشمزه را میتوان بهعنوان صبحانه، پیش غذا یا وعده غذایی اصلی میل کرد. خاچاپوری یک غذای عالی برای گرم شدن در زمستان است. ۲
خینکالی
خینکالی یکی از محبوبترین و معروفترین غذاهای گرجی است که به یک بقچه خمیری و خوشمزه شباهت دارد. این غذا با خمیر نازک پرشده از گوشت چرخکرده (معمولاً گوشت گاو، بره)، سیر، پیاز و ادویههای محلی تهیه میشود. خینکالی به شکل خاصی پیچانده شده و هنگام پخت در آب جوش پخته میشود. نکته جالب درباره خینکالی این است که قبل از خوردن باید عصاره داخل آن را بنوشید، سپس خود بقچه خمیری را بخورید. خینکالی یکی از غذاهای اصلی در مهمانیها و جشنهای گرجی است و معمولاً به همراه فلفل سیاه سرو میشود. در بیشتر رستورانهای گرجستان، نسخه گیاهی خینکالی برای گیاهخواران نیز موجود است. ۳
متسوادی
متسوادی به عنوان کباب محلی گرجستان شناخته می شود. این کباب مثل کباب چنجه (کنجه) ما ایرانی ها، با تکههای کبابی گوشت بره یا گوساله روی ذغال طبخ می شود و اغلب در جشنها و مراسم گرجی مورد استفاده قرار می گیرد. با اینکه روش طبخ متسوادی در همه شهرهای گرجستان مانند تفلیس یا باتومی با هم تفاوتی ندارد، اما انتخاب نوع گوشت ممکن است با توجه به منطقه یا شهر مورد نظر، مزه آن را متفاوت جلوه دهد. برخلاف نمونههای ترکی و ارمنی آن، گرجیها ترجیح میدهند بجای استفاده از چاشنیهای ترش مختلف به عنوان طعمدهنده، تنها از نمک استفاده کنند تا طعم طبیعت گوشت حفظ شود. اما در کنار آن اغلب بسسهای محلی مانند سس آلو ترش (تکمَلی) و نان شوتی سرو میشود. متسوادی گزینهی بسیار مناسبی برای برای انتخاب غذاهای گرجستان است.
کباب متسوادی از غذاهای محبوب گرجستان
۴
چورچخلا
چورچخلا اگر چه در نگاه اول شبیه به سوسیس به نظر میرسد، اما این شیرینیهای رنگارنگ و جذاب از گردو و عصاره غلیظ انگور که از فرآیند برداشت سالانه باقی میماند، تهیه میشوند. چورچخلا یک میانوعده شیرین اما جویدنی است و خوشمزهتر از چیزی است که به نظر میرسد! میتوانید آنها را در نقاط مختلف تفلیس و دیگر شهرهای گرجستان، و حتی کنار جادهها در غرفههای کوچک بازار پیدا کنید. چورچخلا یکی از اجزای اصلی غذاهای گرجستان به حساب میآید و حتی سربازان گرجی در جنگها برای تأمین پروتئین و قند از آن استفاده میکردند. در سفر به گرجستان حتماً چورچخلا با مغز گردو را امتحان کنید!
بخوانید: راهنمای جامع سفر به باتومی گرجستان
۵
خَرچو
خَرچو یا خارچو، یک سوپ دلچسب و لذیذ گرجی است که معمولاً از گوشت گاو تهیه میشود. برخی گمان می کنند که خَرچو یک غذای روسی است اما در واقع این غذای دلپذیر به اندازهای شهرت یافته که روسها نیز آن را به فهرست غذاهای زمستانی خود وارد کردهاند اما دراصل ریشهای گرجستانی دارد و از منطقه سامگرلو میآید. خارچو یک نوع سوپ پورهای است که از مواد غذایی مانند سیر، خملی سونلی (ترکیبی از پنج ادویه گرجستانی)، گشنیز، گوشت مرغ یا گاو و چاشنیهای متنوع دیگر تهیه میشود. این غذا به خاطر ترکیب خاص مواد اولیه و طعم متمایزش معروف است و میتواند تجربهای نوین از سوپ و طعمهای گرجستانی را برای شما به ارمغان بیاورد. خرچو را میتوان با انواع گوشت بره یا حتی گوشت غاز تهیه کرد. طعم ویژه این غذا در آشپزی گرجیهای ساکن غرب گرجستان از ترکیب آلو، گیلاس ترش، گردو و ادویههای محلی به دست میآید. ۶
لوبیو
لوبیو همانطور که از اسم آن پیداست، نوعی خوراک لوبیا است که با خوراک لوبیای ایرانی نیز شباهتهایی دارد؛ یک غذای ساده و دلپذیر گرجی که باید به آرامی پخته شود تا کاملاً جا بیفتد. این غذا با عطر و طعم عالیاش به لطف ترکیب پیاز سرخشده، گشنیز تازه، سرکه، گل همیشهبهار خشکشده و فلفل تازه، به یک خوراک خاص تبدیل میشود. این مواد قبل از سرو به خوبی با لوبیا مخلوط شده و عطر و طعمی بینظیر به آن میبخشند.
لوبیو معمولاً در ظروف سفالی سرو می شود
لوبیو معمولاً با نان ذرت گریلشده به نام «مچادی» سرو میشود. این نان ترد، شبیه دوریتوی مکزیکی است و یکی از معدود نانهای گرجی به شمار میآید که در تنور پخته نمیشود. تهیه مچادی بسیار ساده است و هر کسی با داشتن یک ظرف مسی میتواند آن را با آرد ذرت، نمک و آب آماده کند. این نان همراه با لوبیو، ترکیبی دلچسب و خوشمزه ایجاد میکند که طعمهای متفاوت گرجستان را به خوبی به نمایش میگذارد. بدون شک پس از خوردن این غذای شگفتانگیز به یکی از طرفداران پر و پا قرص این غذا تبدیل خواهید شد! ۷
شکمرولی
شکمرولی، مرغ خوشمزه گرجی یکی از محبوب ترین غذاهای گرجستان است که از منطقه راچا در گرجستان سرچشمه میگیرد و به تازگی در سراسر جهان محبوبیت شگفتانگیزی پیدا کرده است. پایه اصلی شکمرولی مرغ سرخشده است. برای تهیه شکمرولی، ابتدا مرغ کامل را با سیر، ادویههای محلی و شیر یا خامه ترش مزهدار میکنند و سپس آن را سرخ میکنند تا طعمها به خوبی به خورد گوشت بروند. نتیجه نهایی یک مرغ آبدار و خوشطعم است که با سس خامهای لذیذ سرو میشود. در روش سنتی، نانهای محلی گرجی را در این خورش مقوی تیلیت می کنند. شکمرولی به دلیل طعم منحصر به فرد و ترکیب ساده اما خوشمزهاش، تقریباً در تمام رستورانهای گرجستان سرو میشود. اگر به گرجستان سفر میکنید، حتماً این غذا را امتحان کنید؛ طعم شکمرولی، شما را با یکی از بهترین جنبههای آشپزی گرجی آشنا خواهد کرد.
شکمرولی از غذاهای گرجستان
۸
بدریجانی نیگوزیت
بادریجانی نیگوزیت یکی دیگر از محبوب ترین غذاهای گرجستان است که اغلب به عنوان پیشغذا یا فینگرفود در کنار دیگر غذاها سرو میشود. نام این غذا به معنای بادمجان با گردو میباشد. برای تهیه این خوراک لذیذ، بادمجانها را به صورت ورقههای نازک برش میدهند و سپس آنها را سرخ میکنند تا طلایی و ترد شوند. پس از سرخ شدن بادمجانها، داخل هرکدام را با مخلوطی از پوره گردو، سیر و سبزیجات تازه پر میکنند. در پایان، این بادمجانهای پر شده را با دانههای انار تزئین کرده و سرو میکنند که طعمی ترش و شیرین به غذا میبخشد. ۹
چاشوشولی
این غذای خوشمزه از گوشت گاو یا گوسفند، قارچ، پیاز، سیر، گشنیز و ادویه جات تهیه میشود. چاشوشولی معمولا در ظرف چدنی روی حرارت ملایم پخته میشود و بافتی نرم و طعمی لذیذ دارد. ۱۰
پاخالی
پاخالی نوعی سالاد گرجستانی است که از سبزیجات پخته و لهشده مانند بادمجان، لبو، اسفناج و غیره تهیه میشود. پاخالی که جزو غذاهای خیابانی گرجستان محسوب می شود را میتوان بهصورت سرد یا گرم سرو کرد و غذای ایدهآلی برای گیاهخواران است. ۱۱
چاناخی
چاناخی نوعی خورش سنتی است که معمولاً با گوشت بره، بادمجان، گوجهفرنگی، سیبزمینی، پیاز و سیر تهیه میشود. این خورش به آرامی در ظرفهای سفالی پخته میشود تا طعم مواد به خوبی در هم بیامیزد. ۱۲
کوچماچی
کوچماچی یکی از غذاهای سنتی و محبوب گرجی است که معمولاً با دل و جگر مرغ، پیاز، فلفل دلمهای، گوجهفرنگی، و ادویههای خاصی مثل مرزه و گشنیز تهیه میشود. این غذا به دلیل ترکیب طعمها و ادویههای ویژه گرجی، طعمی خاص و دلپذیر دارد. کوچماچی را معمولاً با سبزیجات تازه مانند گشنیز و پیازچه تزئین کرده و به عنوان پیشغذا یا غذای اصلی سرو میکنند. در گرجستان، کوچماچی بیشتر در کنار نان سنتی و دوغ گرجی مصرف میشود و از طعم لذیذ و عطر دلچسب آن لذت میبرند.